Mens en milieu
Nieuwe informatie meewegen bij beoordeling
Twee uitspraken van het Hof van Justitie van de Europese Unie hadden gevolgen voor het beoordelingskader van het Ctgb. Kijkend naar het maatschappelijk belang besloten we de werkwijze per 1 december 2024 aan te passen aan de mogelijkheden die de uitspraak van het Hof biedt. Voortaan kijken we bij de beoordeling van een middel of er recent nieuwe, betrouwbare wetenschappelijke en technische kennis is over hormoonontregeling bij de mens. Zo ja, dan houden we daar rekening mee.
De tweede uitspraak gaat over de mogelijkheid af te wijken van andere lidstaten bij nieuwe relevante informatie. Voor 2025 werken we uit hoe we met deze uitspraak kunnen omgaan.
Inzicht in langetermijneffecten op de gezondheid
In 2024 zijn belangrijke stappen gezet in het Europese werkprogramma voor cumulatieve risicobeoordeling (cumulative risk assessment, CRA). Dit programma richt zich op het ontwikkelen van een methodiek om de gecombineerde risico’s van residuen van gewasbeschermingsmiddelen in voedsel in te schatten, voorafgaand aan het gebruik. Het Ctgb speelt hier een actieve rol door advies te geven aan de Europese Commissie; bijvoorbeeld om de invoering van deze aanpak te versnellen. Naar verwachting wordt de methode in 2025 vastgesteld. Vanaf dat moment zal het Ctgb deze toepassen bij de beoordeling van aanvragen voor maximale residulimieten (MRL’s).
Neurodegeneratieve aandoeningen
In 2024 startte het RIVM een onderzoeksproject naar de ontwikkeling van teststrategieën voor het risico op neurodegeneratieve aandoeningen, zoals de ziekte van Parkinson. In de begeleidingsgroep richtten we onze bijdrage ook op het zo effectief mogelijk integreren van de methode in het Europese toetsingskader. Het Ctgb vroeg recent opnieuw aandacht hiervoor bij EFSA, zodat de methode zo snel mogelijk in kan worden gezett bij de risicobeoordeling.
We nemen daarnaast ook deel aan de maatschappelijke begeleidingsgroep van het project Onderzoek Bestrijdingsmiddelen en Omwonenden (OBO-2). Dit project zal meer inzicht bieden in de blootstelling van toepassers en omwonenden en chronische gezondheidsrisico’s. Dit onderzoek wordt uitgevoerd door een consortium van RIVM, IRAS en Nivel en andere partijen.
Ingrijpen bij structurele overschrijdingen toelatingsnorm oppervlaktewater
Het Ctgb wil kunnen ingrijpen wanneer stoffen in gewasbeschermingsmiddelen de toelatingsnormen in oppervlaktewater structureel overschrijden. Daarvoor besloot het college in 2024 tot een nieuwe beleidsregel. Uitgangspunt zijn de monitoringsgegevens uit de Bestrijdingsmiddelenatlas - de ‘Top overschrijdende stoffen’. Wanneer sprake is van een terugkerend patroon van overschrijdingen, gaat het Ctgb tussentijds herbeoordelen. Het ingrijpen kan bestaan uit verschillende maatregelen zoals, het voorschrijven van extra driftreducerende maatregelen, het inperken van de dosering of frequentie van toedienen, en het intrekken van bepaalde toepassingen of de hele toelating.
Op basis van data uit de Bestrijdingsmiddelenatlas werden in december de eerste zeven normoverschrijdende stoffen gedefinieerd. Voor middelen op basis van deze stoffen wordt in 2025 bekeken of herbeoordeling nodig is.
Biodiversiteit
Het Ctgb draagt actief bij aan de ontwikkeling van een nieuw richtsnoer voor de beoordeling van effecten op organismen die in of op de grond leven waarmee de Europese Autoriteit voor voedselveiligheid (EFSA) in 2024 startte. Dit is een belangrijk richtsnoer vanwege de wetenschappelijke inzichten over de insectenstand en de mogelijke effecten van gewasbeschermingsmiddelen op de biodiversiteit.
Voor de beoordeling van biociden is een nieuw richtsnoer voor een betere bescherming van bijen aangenomen.